Cách phân biệt giọng chào mào ở Việt Nam
Chưa ai thống kê được Việt Nam có tất cả bao nhiêu dòng và giọng Chào Mào. Tùy vào vùng miền mà thiên nhiên lại sản sinh ra những chất giọng hoàn toàn khác nhau, miền Bắc hót khác, miền Trung hót khác, và miền Nam lại hót khác. Nguồn đa dạng sinh học, tính phổ thông chính là nguyên nhân cơ bản nhất giúp Chào Mào trở thành loài chim "hot" nhất trong giới chim cảnh hiện nay. Nếu tinh ý, ta có thể nhận thấy giọng Chào Mào mỗi vùng đều có nét riêng biệt, lượng âm tiết phát ra trong câu sổ chính (giọng sổ dài từ 7 âm tiết trở lên) là khung sườn cơ bản nhất hình thành nhiều dòng chim phong phú, tiếp đó là độ trong đục, chuông (giọng bổng, trong thanh như tiếng chuông có độ vang) hay thổ ( giọng trầm, ấm mạnh mẽ, gắt ). Điều tạo nên nét tao nhã, phong phú đó đối với thú chơi chim Chào Mào, nhưng lại là rào cản, bất khả xâm phạm với một số người, không có khả năng thẫm âm tốt. Thẫm âm tốt hay không, còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, yếu tố quan trọng nhất là năng khiếu, có người chỉ vừa nghe giọng Phong Sơn, Sông Kôn, Bình Định vài lần nhưng khi nghe lại vẫn đoán "đúng bốc" quê quán của chú chim, làm nhiều chủ chim phải kinh ngạc, ngoài khả năng thiên bẩm trên thì một yếu tố quan trọng thứ 2 chính là thời gian thấm giọng, thấm giọng nghĩa là ta đã nghe chất giọng vùng miền đó lâu dài, dần già khi con chim vừa đi giọng chính là biết đích xác nguồn gốc xuất xứ ngay.
Số người có những khả năng này chỉ là thiểu số, bởi không ai có thể chơi đủ khắp những giọng chim của tất cả các vùng, miền Bắc - Trung - Nam. Ấy là chưa kể những người mới chơi, thường rất khó phân biệt, đâu là Huế và đâu là Quảng Nam (ví dụ). Họ thường gặp tình trạng đoán "Hình" như bụng trắng, to con, lưng dài v v... để xét đoán gốc chim, nhưng quả thực đây là một điều quá mơ hồ, vì hầu như tất cả các dòng chim Chào Mào đều có ngoại hình giống nhau, vùng nào cũng có con to con nhỏ, con bụng trắng con bụng đen, nên xét theo cảm tính và ngoại hình thì không thể biết chính xác được gốc gác của chim. Hơn nữa anh em mới chơi khi nghe giọng thường thấy na na nhau, bởi Chào Mào ngoài giọng riêng đặc trưng từng vùng, còn có giọng chung( giọng cơn bản) mà bất cứ giống Chào Mào nào trên thế giới cũng có, không kể là Thái Lan, Ấn Độ, Mã Lai, Lào, hay Hồng Kông.
Thiết nghĩ tình trạng lừa đảo, về gốc chim để ép giá những anh em mới chơi là một điều khó tránh khỏi nếu ta không có một trình độ thẫm âm vững vàng. Không phải lúc nào ta cũng có sư huynh, sư đệ kề vai sát cánh, mà thẫm định hộ, nhiều khi chính các huynh cũng không biết, đơn giản vì họ không chơi hoặc chưa từng nghe giọng đó. Rất nhiều anh em đã mắc bẫy bọn buôn chim điểu, chim ALưới bảo Phong Sơn, chim Quảng Bình bảo Quảng Nam, Chim Giai Lai hô rằng chim Huế. Đâu đâu trên mọi tiệm chim trên cả nước nhiều chủ tiệm vẫn thao thao bất tuyệt, rằng chim bổi của họ 100% chim Huế. Ai dám khẳng định điều này ngoài họ. Thậm chí có người còn bạo miệng biến chim Giai Lai thành Trung Mang, nâng giá từ 200, đến 4 -500 một con. Tùy vào tuổi tác, sắc mặt mà chủ tiệm quyết định " nâng tầm" gốc gác chim bổi của mình lên như thế nào. Đây quả là điều thiệt thòi không nhỏ, cả về vật chất và tinh thần đối với anh em mới tập c
Dịch từ tiếng Chào Mào sang tiếng Việt nghe có vẻ tức cười, nhưng thực chất lại mang lại hiệu quả không ngờ. Đơn cử như giọng chim Thủ Đức - Sài Gòn, có câu sổ 4 âm tiết ( Quét quen quét quèn) khi lấy nhịp hót giọng dài được người dân Thủ Đức mường tượng thành một câu nói rất bình dân vui nhộn như " Xích lô máy dầu". Rồi thì giọng Trung Mang lại có câu 2 âm tiết đặc trưng khi bắt nhịp là Quít trìu. Và còn rất nhiều, rất nhiều các giọng đặt sản khác cần phiên âm, để ai ai cũng có thể quy chiếu vào đó mà xét xem chim có đúng gốc hay không. Thiết nghĩ với một cá nhân, không ai có thể tự phiên âm hết tất cả các giọng đặc trưng của các vùng miền, và sẽ không thống nhất vì thế sự đóng góp của quý nghệ nhân trên 3 miền Nam Bắc Trung, sẽ là tiền đề là cơ sở sâu rộng hơn để thú chơi của chúng ta thêm phần thi vị, tránh được những trường hợp đáng tiếc khi mua bán chim không rõ nguồn gốc, giúp trình độ thẩm âm nâng cao mà không cần thời gian dài chiêm nghiêm, thử phiên âm giọng hót của chú chim yêu quý của mình bạn sẽ thấy rất độc đáo và thú vị đấy, Wít Trìu quý nghệ nhân.
Nguồn: Sưu tầm kỹ thuật nuôi chào mào trên internet ( Diễn đàn chim cảnh - Thiên Đường Cá Cảnh )
